Perfectionisme is het beste wat er is!

michelangeloPerfectionisme is niet meer iets om trots op te zijn. Als je tegenwoordig op een  verjaardag vertelt dat je een perfectionist bent, kun je rekenen op begripvolle reacties en meewarige blikken. Perfectionisme wordt als een probleem beschouwd en vaak genoemd als een van de risicofactoren voor burn-out en depressiviteit. Regelmatig hoor ik dat mensen van een hulpverlener te horen hebben gekregen dat ze te perfectionistisch zijn, dat ‘goed wel goed genoeg is’ en dat het best ‘een tandje minder mag’. Als ik vervolgens vraag of dat al een beetje wil lukken, krijg ik vaak te horen dat het nog niet meevalt.

Bach, Boeddha en Epke
Ik vind het ontzettend jammer als mensen proberen hun perfectionisme te beteugelen, want perfectionisme is in essentie geweldig. Zonder perfectionisme waren er geen vioolconcerten van Bach geweest en geen stradivarius om ze op te spelen, geen fresco’s in de Sixtijnse kapel, geen lenzen voor de microscoop van Antoni van Leeuwenhoek, geen Boeddha onder de banyanboom en geen gouden rekstokoefening van Epke Zonderland. Perfectionisme levert dingen op waar we van genieten, die ons helpen en die ons inspireren.

Scheppingskracht
Ook in de natuur vind  je perfectionisme: planten geven alles om hun mooiste bloemen te produceren, vogels zingen hun mooiste lied, de spin spint zijn beste web. In die uitingen van perfectionisme herkent de gelovige de hand van God. In de Chinese filosofie worden ze gezien als de natuur die haar essentie heeft ontvouwd. Die essentie is de blauwdruk van het leven en wordt de Jing genoemd. De Jing is de oerkracht: de drang die in de oerzee aanwezig was om leven voort te brengen. Scheppende kracht die zichzelf zichtbaar wil maken. Die hand van God is dus eigenlijk nog niet zo’n gekke gedachte.

Evenwicht en harmonie
De Jing kan zich alleen volledig ontvouwen als alle krachten in evenwicht zijn. Perfectie is dus een teken van evenwicht en harmonie. Denk aan Bach, Boeddha en Epke en je snapt wat ik bedoel. Meesters uit de oosterse tradities zouden je niet-begrijpend aankijken als je zou proberen uit te leggen dat het beter is niet naar het beste eindresultaat te streven. Streven naar meesterschap is essentieel in al die tradities. De  Japanse acupunctuurmeesters waar ik les van heb gekregen verfijnen, ook als ze de zeventig ruim gepasseerd zijn, nog steeds hun techniek en vragen nog steeds om feedback van andere meesters.

 Op de handrem
Je problemen proberen op te lossen door je perfectionisme te beteugelen is zoiets als snelheidsovertredingen proberen te voorkomen door met de handrem aangetrokken te gaan rijden. Het is niet slim en niet prettig. Het is een beter idee om eens te onderzoeken hoe je je perfectionisme inzet, want daar gaat het meestal mis. Vaak richten we ons perfectionisme op het eindresultaat. Maar het eindresultaat ligt in de toekomst. Het is iets wat buiten ons staat. Hoe vreemd het ook klinkt: je hebt over het resultaat geen directe controle. Juist omdat je er geen controle over hebt, ga je verkrampen, nog meer je best doen, vergeet je rust te nemen en verlies je het plezier in wat je aan het doen bent. Je resultaat dreigt daaronder te gaan leiden en dus stop je er nog meer energie in. Zo ontstaat een negatieve spiraal die inderdaad kan eindigen ineen depressie of een burn-out.

 De weg is het doel
Hoe moet het dan? De Zen-gezegdes ‘de weg is het doel’  en ‘de weg is onder je voeten’ wijzen ons in de goede richting. Ze maken ons duidelijk dat we ons perfectionisme moeten richten op het proces in plaats van op het resultaat. Door het proces steeds verder te verbeteren, zal je resultaat ook steeds beter worden. Dat geeft een totaal ander gevoel. Om het proces te perfectioneren kan het belangrijk zijn dat je uitgerust bent, dat je ontspannen bent, dat je geniet van wat je doet, dat je je prettig voelt in de ruimte waar je werkt, dat je geconcentreerd bent en dat je voldoende informatie en goede begeleiding hebt. In het proces sta je altijd zelf centraal: wat heb ik nodig om optimaal te presteren? Hoe kan ik mezelf dat geven? Bovendien speelt het proces zich altijd af in het ‘nu’. Je bent altijd met je aandacht bij de stap die je nu zet. Stap voor stap bereik je je doel.

Cool als Epke
Wees niet teleurgesteld als het resultaat anders is dan je had verwacht of gehoopt. Gebruik het als feedback die je helpt het proces verder bij te slijpen. Niet meer dan dat. De bevrediging van je bezigheden vind je in het proces, in de stapjes die je met aandacht zet. Als je zo gaat werken zul je merken dat je je steeds minder aantrekt van het oordeel van anderen en dat je steeds minder de neiging hebt jouw resultaten te vergelijken met die van anderen. Als ik Epke Zonderland een wedstrijd zie turnen, heb ik niet het gevoel dat hij met zijn tegenstanders of met winnen bezig is. Hij doet, vergeef me de uitdrukking, gewoon zijn ding. Stap voor stap, met volle aandacht en overgave. De kans dat je nog zo goed leert turnen als Epke is heel erg klein en het is waarschijnlijk ook niet je ambitie. Maar zo cool en ontspannen worden als hij is wel mogelijk. Perfectionisme helpt daarbij.

De hand van God
Als je problemen hebt met je perfectionisme, probeer er dan niet vanaf te komen, maar transformeer het, verbeter het. Perfectioneer je perfectionisme. De onthechte vorm van perfectionisme die dan ontstaat is een waardevolle kracht die je persoonlijke ontwikkeling ondersteunt. Want het proces dat je waarneemt en steeds verder probeert te verbeteren, dat ben je zelf: het is je eigen leven. Door de stappen die je zet steeds verder af te stemmen en evenwichtiger te maken, kan jouw blauwdruk zich optimaal ontvouwen. Je essentie wordt steeds zichtbaarder in wat je doet. Wat je doet valt dan samen met wie je bent. Misschien heb je dat al wel eens meegemaakt: je hebt dan opeens het gevoel dat alles klopt. Je voelt je geïnspireerd en verbonden. Sommige mensen voelen zich dan aangeraakt door God, of hij nou bestaat of niet…..

 

Subscribe
Aanmelden voor:
guest

1 Reactie
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Carine Immerechts
23 februari 2016 9:03 am

Met perfectionisme is inderdaad niets mis. Als het gaat om de dingen goed willen doen omdat we dat belangrijk vinden, niet omdat we ‘moeten’ en er geen keuze meer is. Het perfectionisme als onderliggende oorzaak van depressies en burn-out heeft een ondertoon die vertrekt vanuit ‘ik ben niet oké’ en is ooit ergens ontstaan als overlevingsstrategie om afwijzing te vermijden en liefde/(h)erkenning te krijgen. Ook met dat patroon is niets mis zolang het je niet belemmert of beknelt. Dit patroon stuurt gedrag aan dat ons in de wereld zet. Alleen is het zijn kameraad kwijt gespeeld waardoor het uit evenwicht… Lees verder »

Perfectionisme is het beste wat er is!

michelangeloPerfectionisme is niet meer iets om trots op te zijn. Als je tegenwoordig op een  verjaardag vertelt dat je een perfectionist bent, kun je rekenen op begripvolle reacties en meewarige blikken. Perfectionisme wordt als een probleem beschouwd en vaak genoemd als een van de risicofactoren voor burn-out en depressiviteit. Regelmatig hoor ik dat mensen van een hulpverlener te horen hebben gekregen dat ze te perfectionistisch zijn, dat ‘goed wel goed genoeg is’ en dat het best ‘een tandje minder mag’. Als ik vervolgens vraag of dat al een beetje wil lukken, krijg ik vaak te horen dat het nog niet meevalt.

Lees meer…

Subscribe
Aanmelden voor:
guest

6 Reacties
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Irma Klaver
Irma Klaver
31 oktober 2014 12:13 pm

Dag Willem,

Wat een goed verhaal. Deze boodschap loopt als een rode draad door mijn (muzikale) leven en ik probeer het aan mijn leerlingen mee te geven. Je hebt het zo mooi verwoord dat ik het weer even opnieuw tot me door kan laten dringen.

Hartelijke groet,
Irma

Chris
3 november 2014 1:48 am

Dag Willem, Een goed verhaal, duidelijk en mooi dat je die andere kijk er aan toevoegt. Perfectionisme als routine en plezier in de dingen die je doet, niet als doel om te winnen. Ook ik zie in mijn werk dat het zo werkt wanneer ik met liefde iets moois creëer. Maar ook af en toe zeg dat mensen zich wel wat beter mogen presenteren, iets wat bijna on-Nederlands is geworden – “ze moeten me maar nemen zoals ik ben”. Ik ben een groot voorstander van veel oefenen, niet te snel tevreden willen zijn; voorbij de zesjescultuur gaan. Talentvolle mensen met… Lees verder »

Andy Troostwijk
Andy Troostwijk
17 december 2014 2:54 pm

Hi Willem, Prikkelende stellingname en daardoor direct leuk. Een paar gedachtengangen komen bij me op. 1) zou je kunnen spreken van intern perfectionisme (being your own best) vs een extern perfectionisme (voldoen aan een door een ander opgelegde uitkomst) >>> sociaal wenselijk gedrag.. Waarbij het 1e m.i. je kan voeden en meer vs het 2e dat je eerder uitholt. Zo werkt het voor mij fijn dat ik accepteer dat ik ook zo mijn donkere kanten heb en me er niet schuldig over voel. Ik gebruik ze dan niet als excuses voor minder presteren/genieten/leven, etc 2) Op het moment dat je… Lees verder »