Een persoonlijke privacyverklaring

 Over vertrouwen in zorg met de menselijke maat

Leestijd: 5 minuten
Op 25 mei is de nieuwe privacywetgeving (Algemene Verordening Gegevensbescherming of AVG) van kracht geworden. Die verplicht mij een verklaring op mijn website te plaatsen waarin ik verantwoording afleg over de manier waarop ik omga met de persoonlijke gegevens die met mij als behandelaar gedeeld worden. Dat roept grote weerstand bij me op. Uiteraard gaat de privacy van mijn patiënten me aan het hart, maar ik heb grote twijfels over het nut van een verplichte privacyverklaring. Die verplichting pretendeert de veiligheid te bevorderen, maar ondermijnt naar mijn mening het vertrouwen alleen maar. In mijn werk speelt vertrouwen een cruciale rol. Het is het fundament van een gezonde therapeutische relatie en speelt een belangrijke rol in het herstel van mijn patiënten.

De sprong wagen

Wanneer patiënten zich bij mij aanmelden voor een behandeling, dan schenken ze mij hun vertrouwen. Dat vertrouwen is op dat moment nog nergens op gebaseerd. Misschien heeft iemand een tekst op mijn site gelezen of heeft een kennis of familielid mij aanbevolen. Gedreven door de wens een oplossing voor zijn of haar klachten te vinden, besluit een patiënt de sprong te wagen. Want door iemand je vertrouwen te schenken stel je je kwetsbaar op. Wanneer je jezelf aan iemand toevertrouwt, weet je immers dat je diegene de kans biedt je te helpen, maar ook om je te schaden. Je vertrouwt erop dat dat laatste niet zal gebeuren. Vertrouwen is alleen nodig wanneer er sprake is van een bepaalde mate van onzekerheid.

Wie zekerheid zoekt, heeft geen vertrouwen

Vertrouwen schenken is een persoonlijke en niet volledig rationele ervaring die zich niet laat afdwingen. Natuurlijk kun je voorwaarden scheppen waardoor het gemakkelijker wordt om iemand anders te vertrouwen. Maar in een maatschappij waarin alles wordt dichtgetimmerd met regels, wetten, procedures, systemen, richtlijnen en protocollen wordt vertrouwen verward met zekerheid. Met procedures wordt naar zekerheid gestreefd door risico’s uit te sluiten. Er is in procedures geen plaats voor het persoonlijke, juist omdat dat zo onvoorspelbaar is. Wie zekerheid zoekt, laat in feite zien dat hij geen vertrouwen heeft. Er is immers alleen sprake van vertrouwen als je een sprong moet wagen.

Persoonlijke verantwoordelijkheid

In mijn praktijk staat het persoonlijke vertrouwen centraal. Ik werk niet bij een instituut als een ziekenhuis of een revalidatiecentrum waar een patiënt vertrouwen in zou kunnen hebben. Ik werk niet volgens richtlijnen, protocollen of andere vaststaande procedures waar ik me op kan beroepen. De patiënt stelt zijn vertrouwen in mij persoonlijk en het is aan mij om in de loop van de behandeling te laten zien dat ik dat bijzondere geschenk waard ben. Dat kan ik alleen doen door persoonlijke verantwoordelijkheid te nemen. Dat ik daarbij zorgvuldig omga met de informatie die mij wordt toevertrouwd spreekt vanzelf. Dat hoeft de wetgever niet van me te eisen. Het is de normale, gezonde menselijke reactie die optreedt wanneer iemand je in vertrouwen neemt en je om hulp vraagt.

Onpersoonlijke verklaring

Nu dwingt de wetgever mij een volstrekt onpersoonlijke verklaring over privacy op mijn website te plaatsen. De tekst van die verklaring is vrijwel identiek aan de teksten die op de websites van mijn collega-acupuncturisten staan. Dat is niet verwonderlijk, want ik heb die tekst niet zelf geschreven. Hij is opgesteld door de juristen van mijn beroepsvereniging, zodat zeker is dat hij voldoet aan alle wettelijke eisen. In feite wordt de inhoud dus gedicteerd door de wetgever. Dat is waarschijnlijk de reden dat verplichte teksten als een privacyverklaring en verkoopvoorwaarden nauwelijks gelezen worden. Je voelt als lezer instinctief aan dat de tekst in feite niet aan jou gericht is en eigenlijk ook niet afkomstig is van de ondertekenaar. Zulke teksten worden niet geplaatst om openheid te geven, maar om risico’s op vervolging en mogelijke hoge boetes uit te sluiten. Dat is niet de manier waarop ik gewend ben om te gaan met het vertrouwen dat ik krijg. De openheid van mijn patiënten wil ik beantwoorden met mijn eigen openheid en eerlijkheid. Openheid suggereren terwijl ik in feite handel uit angst en de wens mezelf in te dekken, druist in tegen alles waar ik voor sta.

Georganiseerd wantrouwen

De eis om een privacyverklaring te publiceren komt voort uit een systeem dat risico’s en aansprakelijkheid wil uitsluiten. Het is de zoveelste maatregel die de veiligheid pretendeert te vergroten, maar het vertrouwen ondermijnt. In een systeem waarin we ons aan regels en richtlijnen vastklampen om de fundamentele onzekerheid van het bestaan te bezweren, gedijt menselijk vertrouwen niet. Het uitgangspunt van dat systeem is wantrouwen. Het vertrouwen kwijnt steeds verder weg, terwijl het een essentiële menselijke behoefte is. Als we geen vertrouwen hebben, ervaren we stress en angst. We voelen ons opgejaagd, somber, geïrriteerd en slapen slecht. Kortom: wanneer vertrouwen ontbreekt, worden we ziek. In veel behandelingen die ik geef is het hervinden van vertrouwen de therapeutische essentie.

Persoonlijke privacy

Ik heb grote problemen met het gedwongen plaatsen van een privacyverklaring, omdat de wetgever daarmee binnendringt in het voor mij heilige domein van de relatie tussen mij en mijn patiënten. Maar ik moet bekennen dat ik niet heldhaftig genoeg ben om er een principiële juridische strijd over aan te gaan. Het lijkt me eerlijk gezegd ook weinig zinvol om in m’n eentje de wetgevers van de Europese unie te trotseren. Ik heb ervoor gekozen een persoonlijke privacyverklaring te schrijven. Wie in het menu van de website van mijn praktijk op de link ‘privacy’ klikt, komt terecht bij een tekst waarin ik uitleg wat privacy voor mij betekent en hoe ik daarmee omga, zonder allerlei technische en juridische details.  Ook op deze blogsite heb ik zo’n persoonlijke verklaring geplaatst. Voor mensen die geïnteresseerd zijn in de details, en voor de wetgever, heb ik onder deze tekst een link naar de officiële privacyverklaring geplaatst. Zo heb ik ervoor gezorgd dat het persoonlijke op mijn website centraal blijft staan.

Worstelen met het systeem

De eisen van het systeem maken het steeds moeilijker om persoonlijke zorg te bieden. De gezondheidszorg wordt al jaren aangestuurd vanuit een technologisch-bureaucratisch systeem dat erop is gericht de efficiency te bevorderen en risico’s uit te sluiten. Dat systeem sluit niet aan bij persoonlijke zorg, waarin de behandeling gestalte krijgt vanuit de behandelrelatie en procedures geen garantie bieden op een goede behandeling, maar die juist enorm in de weg kunnen zitten. Het is daarom niet verwonderlijk dat ik van veel mensen die in de geestelijke gezondheidszorg werken hoor dat ze worstelen met de eisen die het systeem stelt. Als acupuncturist bevind ik me aan de rand van de gezondheidszorg. De eisen van het systeem – in de vorm van verplichte lidmaatschappen en nascholingen, praktijk- en behandelcodes – nemen ook in mijn praktijk steeds meer toe. Maar ik kan mijn werk nog redelijk ongestoord doen op de persoonlijke manier waarin de energie die ik erin stop rechtstreeks ten goede komt aan mijn patiënten en niet verloren gaat aan het tevredenstellen van het systeem. Mijn patiënten maken me duidelijk dat er behoefte is aan dergelijke persoonlijke, menselijke zorg. Daarmee is niet gezegd dat die zorg altijd beter is dan de meer technologische zorg waarin procedures belangrijker zijn dan menselijk contact. Het is, net als in de Chinese geneeskunde zelf, een kwestie van zoeken naar balans.

Als je dit artikel waardeert, kun je je abonneren op mijn blog. Aanmelden kan in de rechterkolom bovenaan de pagina. Je kunt ook op de hoogte blijven door me te volgen op Facebook. Het artikel delen, kan onderaan deze pagina.

Subscribe
Aanmelden voor:
guest

6 Reacties
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Leon d’Oliveira
Leon d’Oliveira
12 juni 2018 6:57 pm

Willem, dankjewel! Precies de vinger op de zere plek. En heel mooi dat je je niet laat meeslepen in de waan van de dag!

Frans Funnekotter
Frans Funnekotter
13 juni 2018 7:01 am

Heb je het interview met Jan Terlouw in de VN van juni 2018 gelezen? Gaat (o.a.) ook over hoe essentieel en ongrijpbaar vertrouwen is in alles wat we doen, en hoe we dat aan het ondermijnen zijn.
Mooi stuk, Willem. Wel cynisch dat ik voor het plaatsen van mijn reactie een controle code moet invullen…

Irmgard Borchers
15 juni 2018 2:27 pm

Irmgard Acupunctuur, acupunctuurpraktijk in Groningen June 12 at 10:26pm · Heb het op facebook gezet met bijgevoegd commentaar: Onderstaande visie van gewaardeerde collega Willem Pinksterboer op de verplichte privacyverklaring treft me recht in het hart. Het wordt tijd dat we ons niet meer hoeven bezig te houden met dit soort systeembevrediging die nergens toe leidt. En sterker nog: die heel veel tijd afsnoept van datgene waar het werkelijk om gaat: het verlenen van goede zorg op maat of het geven van goed onderwijs op maat enz. Want ik hoor van mensen rondom mij heen dat allerlei vormen van systeembevrediging maatschappijbreed… Lees verder »

Nieste Gertie
24 november 2018 9:48 am

Mijn beste, Wat is dit een goede tekst , wat maar al te waar is .Wat lees ik hier vertrouwen , wat heel belangrijk is . IK ga volledig akkoord met de overvloed van alleen regels dat dit niet prettig is. Ook vertrouwen moet je verdienen ,dat krijg je niet zo!!! Ik zelf heb dikwijls ook genoeg wantrouwen…maar eigenlijk bij continu wantrouwen valt niet mee te leven.Misschien is het beter leven volgens ons gevoel. Zo ben ik ook Orthomoleculair Therapeut en weet ik dat als ik veel tarweproducten consumeer ik buikpijn krijg. Als ik buiten ben in de natuur krijg… Lees verder »