Zijn alternatieve geneeswijzen zinloos?

evidencejpegDit artikel draag ik op aan de onlangs overleden journalist en documentairemaker Mark Bos. In zijn indrukwekkende documentaire Retour Hemel liet hij ons delen in zijn zoektocht naar genezing. In zijn laatste televisie-interview, enkele dagen voor hij overleed, deed hij een indringende oproep om in de gezondheidszorg niet langer de statistiek maar de individuele patiënt centraal te stellen. Daarnaast pleitte hij voor meer samenwerking tussen de reguliere en de alternatieve gezondheidszorg.

Sinds vijftien jaar zet ik me als acupuncturist in voor het welzijn en de gezondheid van mijn patiënten. Die patiënten zijn vaak verrast over het snelle effect van de behandelingen en de helderheid en de begrijpelijkheid van de analyse van hun klachten. Sceptici vinden mijn werk zinloos. In hun visie is een behandeling namelijk alleen zinvol als de effectiviteit wetenschappelijk is bewezen. Die stelling lijkt te staan als een huis. Als een behandeling niet bewezen effectief is, mag je aannemen dat hij niet werkt, en als een behandeling niet werkt, is die vanzelfsprekend zinloos. Patiënten snappen daar niets van. Zij wijzen op hun verhaal: de jarenlange klachten die zijn verdwenen, de medicijnen die ze niet meer hoeven in te nemen, het werk dat ze konden hervatten. Betekent dat dan allemaal niets? Nee, helaas tonen die ervaringen niet aan dat acupunctuur of een andere CAM-methode (CAM staat voor Complementary Alternative Medicine*) zinvol is. Individuele ervaringen van patiënten zijn in de opvatting van sceptici wetenschappelijk gezien namelijk irrelevant.

Loopgravenoorlog

Veel collega-acupuncturisten en andere CAM-behandelaars verweren zich tegen het standpunt van de sceptici door erop te wijzen dat er wel degelijk veel onderzoek is gedaan dat tot positieve uitkomsten heeft geleid. Bovendien zou ook voor een groot aantal reguliere behandelingen bewijs ontbreken. Er ontspint zich zo een nogal treurige en uitzichtloze welles/nietesdiscussie over de kwaliteit van het onderzoek en de interpretatie van de uitkomsten. Die discussie, waarbij soms flink met modder wordt gegooid, duurt al jaren en zit muurvast. Ik laat die loopgravenoorlog even voor wat die is. Mijn aandacht gaat uit naar dat woord ‘zinvol’, dat in deze discussie zo weinig aandacht krijgt. Wat is dat eigenlijk, ‘zinvol’, en klopt het eigenlijk wel dat onbewezen behandelingen per definitie zinloos zijn?

Dubbelblind

Volgens de sceptici kan alleen met behulp van dubbelblind onderzoek objectief en onweerlegbaar worden aangetoond dat een behandeling werkzaam en dus zinvol is. Dat dubbelblinde onderzoek is het meetinstrument waarmee de medische wetenschap het hardste bewijs levert. Je doet daarmee uitspraken over grote groepen patiënten, over gemiddeldes en percentages, en niet over een individuele patiënt. Een behandeling die statistisch significante effecten heeft wordt beschouwd als een zinvolle behandeling. Wat goed voor de groep is, wordt geacht goed te zijn voor het individu. Persoonlijke ervaringen van behandelaars en patiënten zijn in dat geval dus niet van belang. Maar het probleem met deze redenering is dat het woord ‘zinvol’ zich niet beperkt tot gemiddeldes van grote groepen: het strekt zich uit tot diep in de individuele sfeer. Het gaat over de vraag of een behandeling nuttig en betekenisvol is geweest, en dat is een vraag die uiteindelijk alleen de individuele patiënt kan beantwoorden. Daar wringt de stelling van de sceptici . Naast ‘statistische significantie’ bestaat er ook iets wat ik ‘persoonlijke significantie’ zou willen noemen.

Onbewezen maar zinvol

Onlangs behandelde ik Lidy,** een vrouw van 39 die al sinds haar jeugd aan migraine leed. De laatste jaren had ze ondanks de medicatie die haar neuroloog voorschreef om de week een aanval die drie dagen duurde. Die aanvallen trokken een zware wissel op haar werk en op haar gezinsleven. Sinds ik Lidy een jaar geleden begon te behandelen heeft ze nog maar vier aanvallen gehad. Ze gebruikt geen medicatie meer. Met behulp van de aandachtsoefeningen die ik haar heb geleerd kan ze zelf de duur en de ernst van een incidentele aanval bekorten, soms zelfs tot maar een halve dag.

Laten we er eens van uitgaan dat er voor de effectiviteit van de behandeling die ik Lidy gegeven heb geen enkel wetenschappelijk bewijs bestaat. Er is wel onderzoek gedaan dat aantoont dat acupunctuur effectief is bij de behandeling van migraine (1, 2, 3), maar de uitkomsten daarvan zijn vast niet onomstreden. Met onderzoekresultaten met een positief resultaat voor CAM- behandelingen is volgens sceptici namelijk per definitie iets mis. Maar bovendien heb ik de protocollen die in het onderzoek gebruikt werden niet toegepast. Ik behandel altijd wat ‘mijn hand vindt om te behandelen’, zoals de oosterse geneeswijzen dat voorschrijven. Ik behandel immers niet de klacht of de aandoening, maar de individuele patiënt. We kunnen dus veilig concluderen dat ik mijn behandeling nooit zal kunnen onderbouwen met hard wetenschappelijk bewijs, maar het lijkt me tamelijk absurd om te stellen dat mijn behandeling zinloos is geweest. Het is evident dat die fysiek, emotioneel, sociaal en zelfs financieel buitengewoon zinvol was.

Tevreden patiënten

Lidy is niet de enige patiënt die acupunctuur als een zinvolle behandeling heeft ervaren. In een recente enquête (4) gaf 75,5% van de ondervraagden aan dat hun klachten dankzij acupunctuur waren verdwenen of duidelijk waren afgenomen. 82% was tevreden over de behandeling en 65% zou acupunctuur aanraden aan anderen. Deze cijfers komen in grote lijnen overeen met de resultaten van vergelijkbaar onderzoek in het buitenland (5, 6). Als sceptici van mening zijn dat deze cijfers geen wetenschappelijk bewijs leveren voor de effectiviteit van acupunctuur, dan krijgen ze van mij gelijk. Maar als ze daarom van mening zijn dat deze cijfers betekenisloos zijn en dus genegeerd kunnen worden, dan getuigt dat van een fundamenteel en ernstig gebrek aan belangstelling voor de beleving van de patiënt. Het is interessant om vast te stellen dat dat gebrek aan belangstelling een direct gevolg is van het enorme geloof in de waarde van dubbelblind onderzoek. Bij dat type onderzoek is de ervaring van de individuele patiënt immers irrelevant.

Placebo-effecten

Positieve effecten van alternatieve behandelingen worden door sceptici steevast toegeschreven aan het placebo-effect. Zo zal dat vast ook gebeuren met het verhaal over Lidy, mijn migrainepatiënte. Opmerkelijk is dat we eigenlijk niet weten wat een placebo-effect is. Er bestaat geen eenduidige definitie van en er zijn verschillende opvattingen over de rol en de betekenis van het placebo-effect in het genezingsproces (7). Duidelijk is dat er niet één placebo-effect is, maar dat het gaat om een verzameling effecten die samenhangen met de persoonlijke en subjectieve kant van het genezingsproces (8). Het vertrouwen in de behandelaar en de behandeling, de verwachtingen van de patiënt, het empathisch vermogen van de behandelaar en de kwaliteit van de therapeutische relatie zijn allemaal zaken die het placebo-effect beïnvloeden. Die persoonlijke kanten worden er bij het dubbelblind onderzoek uit gefilterd en onder de verzamelnaam ‘placebo-effect’ als een soort nepeffect bij het grofvuil gezet. Inmiddels is duidelijk dat de genoemde factoren tot meetbare lichamelijke veranderingen leiden (7, 8). In sommige onderzoeken bleek het placebo-effect zelfs groter dan het effect van de reguliere behandeling (9, 10). Ook blijken placebo’s net zo goed te werken als je de patiënten eerlijk vertelt dat ze een placebo krijgen (10).

Betaalde aandacht

Je zou dus kunnen denken dat acupunctuur, zoals de voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij, Catherine de Jong, het zo mooi zegt, een vorm is van ‘betaalde aandacht’: ‘niet meer dan een placebo’ en dus ’een zinloos behandelritueel’. In een volgende blogbijdrage zal ik uitleggen waarom het onjuist is om te concluderen dat acupunctuur niet meer is dan een placebo. Maar stel nou dat het in het geval van Lidy wel zo is. Stel nou dat zij alleen dankzij de zorg, de aandacht, de zingeving, de adviezen en andere aspecifieke behandeleffecten bijna helemaal van haar migraine af is gekomen, maakt dat het behandelresultaat dan minder zinvol? Bovendien zou de vraag rijzen waarom de reguliere behandelingen die zij kreeg dat placebo-effect niet hadden.

Wat was de vraag?

Sceptici vergeten nog wel eens dat objectieve wetenschap niet bestaat, simpelweg omdat het antwoord dat je bij een onderzoek vindt altijd beperkt en bepaald wordt door de vraag die je gesteld hebt. Bij dubbelblind onderzoek vraag je naar de statistische effecten. De persoonlijke effecten vallen daardoor buiten het blikveld. Ook persoonlijke variaties van een aandoening of ziekte vallen buiten het blikveld, want je onderzoekt een medisch gedefinieerde aandoening. In feite bestaan er echter geen twee mensen met dezelfde migraine, dezelfde depressie of zelfs met dezelfde kanker. De behandeling die je onderzoekt is gestandaardiseerd, dus ook  de mogelijke waarde van een geïndividualiseerde aanpak verdwijnt uit beeld.

Dubbelblind onderzoek geeft antwoorden op vragen over onpersoonlijke effecten van een onpersoonlijke behandeling op een onpersoonlijke aandoening.*** Het is dus een fantastisch meetinstrument om te bepalen of een gestandaardiseerde behandeling statistisch significante effecten heeft, maar over de vraag of een behandeling op maat persoonlijk significante effecten heeft, doet het geen uitspraak. Het is een vergissing om daaruit te concluderen dat die effecten niet bestaan. Een behandeling die zinvol is voor het individu, hoeft dat niet te zijn voor de groep. Dus hoe meer een behandeling zich richt op de individuele patiënt, des te minder geschikt is dubbelblind onderzoek als meetinstrument (11).

Wetenschappelijke schijnzekerheid

Er lijkt weinig aandacht te bestaan voor de beperkingen van dubbelblind onderzoek. Het idee dat dit wetenschappelijk meetinstrument dé methode is om te bepalen of een behandeling zinvol is, wordt breed gedragen, niet alleen in de geneeskunde, maar ook in de media en de politiek. Het idee wekt de illusie dat geneeskunde een harde wetenschap is. Maar het genezingsproces is net zo wonderbaarlijk en mysterieus als het leven zelf. Ieder facet van ons bestaan is erbij betrokken en ieder facet van ons bestaan beïnvloedt het (11). Als je uitsluitend door de lens van het dubbelblind effectonderzoek naar het genezingsproces kijkt, wordt dat fascinerende proces gereduceerd tot een eendimensionaal gebeuren. Wetenschap wordt dan ingezet om de complexe dynamiek van het genezingsproces te vermijden of zelfs te ontkennen in plaats van haar te doorgronden. In deze tijd, waarin we alles willen controleren en risico’s willen uitsluiten, wordt zo een wetenschappelijke schijnzekerheid gecreëerd. Die schijnzekerheid wordt gebruikt om keuzes te rechtvaardigen, zowel op kleine schaal in behandelingen als op grote schaal bij het maken van beleid. Ze heeft dus een grote invloed op onze gezondheidszorg. Het lijkt me belangrijk om daar eens kritisch naar te kijken.

Bewezen maar niet zinvol

Als de waarde van dubbelblind onderzoek overschat wordt, zou de betekenis van die persoonlijke kanten van het genezingsproces wel eens onderschat en daardoor verwaarloosd kunnen worden. Als je naar de dagelijkse realiteit in de zorg kijkt, heeft het daar alle schijn van. De zorg is technisch zeer hoogwaardig, maar er is weinig tijd en vaak weinig persoonlijke aandacht, veel symptoombestrijding, veel medicatie, veel behandelingen volgens protocollen en richtlijnen en de kennis over de wisselwerking tussen lichaam en geest is summier. Dat zijn allemaal redenen die mensen in mijn praktijk vaak noemen als reden om voor een CAM-behandeling te kiezen. Waarmee niet gezegd is dat dat altijd verstandig is. Ik moet soms flink mijn best doen om mensen te motiveren hun medicijnen te blijven gebruiken of een arts te raadplegen. Al met al: niet alleen kan een onbewezen behandeling heel zinvol zijn, ook kunnen patiënten argumenten hebben om een bewezen behandeling niet als zinvol te ervaren. Zo ziet Lidy de medicatie die ze dertig jaar voorgeschreven kreeg niet meer als een zinvolle behandeling.

Zinvolle wetenschap

Wat zou het mooi zijn als wetenschappelijk onderzoek zich meer zou richten op die persoonlijk significante effecten van behandelingen. Dan zou meer onderzoek plaatsvinden naar de wisselwerking tussen lichaam en geest, meer onderzoek naar datgene wat achter het placebo-effect schuilgaat en hoe dat te beïnvloeden is, meer onderzoek naar het belang van de kwaliteit van de therapeutische relatie in het genezingsproces. Er zou ook veel meer onderzoek plaatsvinden naar behandelvormen die zinvol zijn voor het individu, maar niet voor de grote groep. Wetenschap wordt dan geleid door oprechte nieuwsgierigheid en niet misbruikt als wapen in een competentie- en richtingenstrijd. Dergelijk onderzoek vindt al op kleine schaal plaats (12, 13, 14). Opmerkelijk genoeg ontwikkelt juist het kankeronderzoek zich in de richting van individuele behandelingen die niet meer toetsbaar zijn met grootschalig onderzoek (15).

Het oordeel van de rechter

Ik kreeg voor wat mijn visie betreft bijval uit een voor mij verrassende hoek: vorig jaar oordeelden twee rechters in twee verschillende zaken dat een gebrek aan wetenschappelijk bewijs onvoldoende reden is om een behandeling niet langer te vergoeden uit de basisverzekering. Ze oordeelden dat de ervaringen van patiënten en behandelaars daarin meegewogen moeten worden (16, 17). Misschien is het voor mensen van buiten het medische vakgebied makkelijker om met voldoende distantie en onbevooroordeeld door heersende dogma’s naar dit vraagstuk kijken. Dan prevaleert het gezonde verstand en krijgen de behoeftes en de ervaringen van de patiënt weer de plaats die ze verdienen.

Als ruziënde ouders

Mark Bos had de volgende boodschap voor ons: ‘Ik vind dat reguliere en alternatieve geneeskunde beter met elkaar moeten samenwerken. Je hebt ze als patiënt allebei keihard nodig. En ik heb me vaak als een klein kind gevoeld in een gevecht tussen twee ouders. Dat moet anders.’ Ik ben het daarin uit de grond van mijn hart met hem eens.

Laat CAM-aanhangers daarom ook zelfkritischer worden, openstaan voor toetsing en ophouden met het verdacht maken van alles wat regulier is. Wat zouden de gevolgen zijn als we één avond alle eerstehulpposten en intensive cares in Nederland zouden laten bemannen door CAM-behandelaars? De kennis, de inventiviteit en de inzet waarmee elke dag weer patiënten in onze ziekenhuizen, revalidatiecentra en verpleeghuizen behandeld en begeleid worden zijn moeilijk te overschatten. Maar het heilig verklaren van één wetenschappelijk meetinstrument en het bestaan ontkennen van alles wat daarmee niet te meten valt is a priori onwetenschappelijk en het is niet in het belang van de patiënt. Met dit dogmatiche standpunt wordt de discussie gegijzeld en een dialoog onmogelijk gemaakt. Dat is ontzettend jammer, want een open, kritische, onderzoekende houding ten aanzien van de waarde van CAM- behandelvormen zou kunnen leiden tot antwoorden die de gehele gezondheidszorg zinvoller maken.

Die éne patiënt

In discussies over de gezondheidszorg gaat het vaak ‘over’ en bijna nooit ‘om’ de patiënt. Mark Bos liet die patiënt zien. In zijn laatste televisie-interview vroeg hij — of eigenlijk: eiste hij – in al zijn kwetsbaarheid en broosheid om als individu gezien, gehoord en behandeld te worden. Ik hoop dat zijn stem nog heel lang zal naklinken. In de hele gezondheidszorg gaat het in feite altijd en alleen om die ene patiënt die tegenover je zit.

 

Als je dit artikel waardeert, kun je je abonneren op dit blog. Aanmelden kan in de rechterkolom bovenaan de pagina. Je kunt ook op de hoogte blijven door me te volgen op Facebook

Noten

* Meestal wordt de term ‘alternatieve geneeswijzen’ gebruikt en soms de term ‘complementaire geneeswijzen’. In dit artikel gebruik ik de internationaal gangbare afkorting CAM, waarin beide zijn samengevoegd.

** Lidy is een gefingeerde naam.

*** Op wat ik hier schrijf bestaan zeker uitzonderingen. Zo is er bijvoorbeeld slim opgezet onderzoek gedaan waarin juist de placebo-effecten onderzocht werden (10).

Bronnen

  1. http://www.healthcmi.com/Acupuncture-Continuing-Education-News/1453-brain-mri-shows-acupuncture-relieves-migraines2.
  2. http://www.mdlinx.com/anesthesiology/medical-news-article/2013/06/03/acupuncture/4655790/
  3. http://www.bmj.com/content/328/7442/744
  4. http://npva.nl/content/wat-vindt-de-pati%C3%ABnt-belangrijk
  5. http://www.acupuncturetoday.com/archives2003/jan/01nccaomsurvey.html
  6. http://www.acupuncturecollege.org.uk/articles/exploring-acupuncture-outcomes-in-a-college-clinic
  7. http://www.jneurosci.org/content/25/45/10390.full
  8. http://physrev.physiology.org/content/93/3/1207
  9. https://www.painscience.com/bibliography.php?haa
  10. http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0015591
  11. Denken over geneeskunde, W. v.d. Steen 1991
  12. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/cncr.29063/full
  13. http://www.businesswire.com/news/home/20141112005352/en/Scientific-Literature-Review-Shows-Health-Care-Delivered#.VU80TtPtlBc
  14. https://www.radboudumc.nl/Research/Pages/PNASIceman.aspx
  15. http://en.wikipedia.org/wiki/Personalized_medicine
  16. https://blendle.com/i/de-volkskrant/proces-over-vergoeding-onbewezen-behandeling/bnl-vkn-20140908-3509359
  17. http://www.reumafonds.nl/_sana_/handlers/getfile.ashx/566505c2-8bf2-4787-80dd-c21e6d6648a1/Volkskrant+fysio+20-9-2014.pdf
Subscribe
Aanmelden voor:
guest

49 Reacties
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Johan van Rooij
14 mei 2015 5:59 pm

Heel mooi en helder verwoord wat ik ook al veel langer denk. Je kijkt over de ‘loopgraven’ heen. Loopgraven leiden tot niets voor zover ik weet. Behalve tot veel ellende. Dus hopelijk werkt dit artikel tot wederzijdse interesse.

Frank van Rantwijk
15 mei 2015 11:19 am

Beste Willem,

Je haalt me de woorden uit de mond, alleen veel beter dan ik dat zelf zou kunnen! Bedankt voor je goed onderbouwde, evenwichtige artikel en voor het plaatsen hiervan. Hier hebben we als CAM therapeuten wat aan en onze patiënten evenzeer.

Vriendelijke groet, Frank

Floor
15 mei 2015 4:09 pm

Wat een fijn en helder verhaal, vooral hoe je weergeeft dat een wetenschappelijk onderzoek een gehele groep betreft en niet het individu. Ik kan je bronvermeldingen ook zeer waarderen, vaak een gemis binnen de complementaire zorg. Hartelijke groet, Floor

Martijn Perquin
Martijn Perquin
16 mei 2015 1:24 am

Goed verhaal Willem!

Johanna Biemans
18 mei 2015 9:34 pm

Mooi, Willem!

Coen van Veenendaal
18 mei 2015 11:45 pm

Dank voor je geweldige en verhelderende verhaal Willem. Ik zou graag je uitleg gebruiken aangezien hij de spijker recht op zijn kop slaat. Ik ben overigens de vriend van Mark die naast hem aan tafel zat bij RTL LN. Je begrijpt dat ik de mening van Mark en jouw pleidooi van harte ondersteun en mijn uiterste best zal doen om zijn stem helder en blijvend te laten doorklinken.

Martin van Gijn
19 mei 2015 9:45 pm

Ik ben nu enkele jaren actief bezig, en sinds juli vorig jaar mijn eigen praktijk. Ik doe dit naast mijn ‘gewone’ werk. En ja, ik heb ook mensen behandeld met kanker, en doe dit nog steeds. Voor de duidelijkheid, ik genees niemand. Maar dat doet uw eigen lichaam. Wat doe ik dan? Zorgen dat uw lichaam tot rust komt en de zelfgenezing start. Veel van mijn klanten durven er wel voor uit te komen dat ze bij mij komen. Maar er is nog steeds schaamte, bang voor wat die ander er van zal zeggen. Samenwerking met de reguliere geneeskunst zou… Lees verder »

Mirna Ligthart
Mirna Ligthart
19 mei 2015 9:52 pm

Wat een helder, betrokken en goed onderbouwd stuk Willem.
Wat maakt toch dat er zo veel koppigheid in het eigen ‘kamp’ zit? Dat er geredeneerd wordt vanuit de (eigen) methode en niet vanuit het doel? Mooi hoe Mark Bos dat beschrijft: als een kind tussen twee ruziënde ouders….gelukkig zijn er ook veel artsen en behandelaars zoals jij…open en met oog en hart voor de mens tegenover zich.

Monique Smelik
19 mei 2015 10:55 pm

Heel duidelijk weergegeven en prettig leesbaar . Dank je wel!

Gertie van Hecke
20 mei 2015 2:46 pm

Beste Willem, ik ben zowel aan de buitenkant van het lichaam ( de huid) als grootste orgaan, als aan de binnenkant, de totale stofwisseling, voeding en psyche bezig met clienten. Geweldig hoe je in jouw artikel aangeeft welke invloed een behandeling heeft op het welzijn en de persoonlijke individuele benadering. Het is nog een lange weg te gaan maar er begint zo langzamerhand toch meer belangstelling te ontstaan voor de mens als individu en unieke persoon. Gezamenlijke krachtenbundeling t.a.v de erkenning van de CAM is zeker voor de komende tijd en jaren van belang ondanks de tegenwerkingen die er vanuit… Lees verder »

Emrik
23 mei 2015 12:11 am

Prachtig hoe je beschrijft waar de dualiteit van ons aardse bestaan zich uit in de reguliere en complementaire visie op gezondheid. Samen met dit soort artikelen komen we steeds dichter bij de acceptatie dat het niet gaat om de vorm maar om dat wat maakt dat ons eigen herstellende vermogen van lichaam en geest ondersteuning krijgt van iemand die de kunst van genezing verstaat. Keep on posting dit soort mooie artikelen Harte groet uit Sneek van Emrik Suichies.

Henk Jan Out
26 mei 2015 9:39 am

Als dit betoog klopt, dan zijn in wezen alle pogingen die er gedaan worden om de effecten van behandelingen op groepsniveau te bewijzen zinloos. Waarom zouden we daar miljarden aan spenderen als uiteindelijk het effect op individueel niveau doorslaggevend is? Maar er zal toch een zekere biologische ratio moeten zijn waarom acupunctuur of een andere alternatieve geneeswijze werkt. Als dit niet verifieerbaar is dan is het sinds Popper per definitie onwetenschappelijk en doet het er ook niet toe wat een behandelaar aanbiedt. Als ik beweer dat mijn handelen gestuurd wordt door krachten uit planetoïden tussen Mars en Jupiter en de… Lees verder »

Catherine de Jong
27 mei 2015 9:44 pm
Antwoord aan  Henk Jan Out

Beste Henk Jan en andere lezers,

Het werkingsmechnisme van acupunctuur is na ruim 40 jaar onderzoek nog steeds niet opgehelderd. Neurowetenschappers kunnen al meer dat 40 jaar de geleiding langs 1 zenuwvezeltje meten en de verandering van de elektrische lading van 1 levende cel meten. Maar bij onderzoek naar het werkingsmechnisme van acupunctuur is nog niets aan de oppervlakte gekomen waar we echt wat mee opschieten. Meer dan 50 Cochrane reviews laten zien dat acupunctuur niet meer is dan een placebo. En Willem begrijpt nog steeds niet dat patiënten ook ondanks behandeling kunnen genezen.

Catherine de Jong
26 mei 2015 12:17 pm

Van complementaire en alternatieve behandelingen staat vast datzde medisch gezien niet zinvol zijn. Het zijn behandelwijzen die op verzoek van de patiënt worden uitgevoerd en die door de behandelaar op ‘u vraagt, wij draaien’ basis worden geleverd. Logisch dat de klant tevreden is, maar deze ‘betaalde aandacht’ is niet meer dan dat: betaalde aandacht. Artsen moeten hun patiënten naar waarheid informeren en mogen niet liegen over de effectiviteit van een behandeling. Alternatieve behandelaars die beweren dat hun behandeling effectief is liegen systematisch, maar dat mag kennelijk. En de klanten willen het sprookje graag horen. In het gunstigste geval is een… Lees verder »

Catherine de Jong
27 mei 2015 9:35 pm
Antwoord aan  willempinkst

Jouw tekst is zoals altijd een mooie verzameling drogredenen en leuke stof voor beginnende filosofiestudenten om drogredenen in een tekst te leren herkennen. Ik ben het geheel eens met Henk Jan Out

Jasper Jobse
26 mei 2015 8:11 pm

Beste Willem,

Dank voor je heldere duiding en uiteenzetting!

Als collega complementair therapeut (en ingenieur) is het steeds weer fijn te merken dat er mensen zijn zoals jij, die benoemen dat angst voor ‘het andere’ het zicht vertroebelt op het doel.

Ik wijs je graag op een artikel dat ik een aantal jaar geleden schreef over wetenschap en het individu. Ik denk dat je het met plezier zult lezen – http://www.jasperjobse.nl/persoonlijke-ontwikkeling/dan-is-er-iets-mis-met-je/.

Ik kijk uit naar je volgende artikel!

groet, Jasper Jobse

Angela Dol
29 mei 2015 11:37 am

Beste Willem,
Een prachtig onderbouwd verhaal. Ik hoop dat jouw artikel in verschillende media geplaatst gaat worden.

Groet,
Angela Dol

Stempel
Stempel
29 mei 2015 3:52 pm

De stempel op het plaatje klopt niet…

Josta van der Wiele
2 juni 2015 12:49 pm

Mooi verhaal Willem!
Ik denk dat Mark Bos over je schouder heeft meegekeken toen je dit aan het schrijven was.

Trinette van Geel
Trinette van Geel
2 juni 2015 3:03 pm

Het reguliere paradigma is in de zeventiende eeuw ontstaan door filosofen, waaronder Descartes. De mens werd, filosofisch gezien, gescheiden in lichaam en geest. De geest werd gezien als behorende tot het domein van de kerk en het lichaam tot dat van de wetenschap. Veel verschillende stromingen van complementaire en alternatieve geneeskunde zijn gebaseerd op oosterse filosofieën. Die filosofieën gaan uit van de eenheid van lichaam en geest. Deze paradigmaverschillen hebben een grote invloed op het onderzoekontwerp voor klinisch onderzoek. In Amerika is sinds de oprichting in 1992 van de ‘Office for Alternative and Complementairy Medicine’ als onderdeel van het NIH… Lees verder »

Jan Willem de Bruijn
4 juni 2015 10:21 am

Wat een goed stuk Willem! Dit soort ‘gesprekken’ baggeren de loopgraven uit. Hoop nog veel van je te lezen.

Marco Bruin
Marco Bruin
9 juni 2015 12:15 pm

Prachtige blog Willem! Persoonlijk laat ik de loopgravenoorlog voor wat deze is, maar ik herken het zeker v.w.b. de situatie in NL. Naar mijn mening, verwacht ik niet dat dit op korte tijd zal veranderen, omdat NL en haar beleidsmakers/beroepsgroepen overmatig gedrag in regelgeving eisen en doorvoeren, dat het eindresultaat vaak een tegenwerkend effect heeft. Wat ik in GB mee maak is dat op bepaalde vlakken, de samenwerking tussen regulier en CAM erg interessant en vooruitstrevend is. Bijv. bij oncologie in het ziekenhuis, waar patiënten voorafgaand van hun reguliere behandeling (lees: chemo) met acupunctuur worden behandeld om het immuunsysteem te… Lees verder »

trackback

[…] Lees meer… […]

Lipe
14 februari 2016 1:04 am

I guess finding useful, reliable inaftmorion on the internet isn’t hopeless after all.

Max
Max
22 maart 2016 9:26 pm

Gefeliciteerd met dit heldere stuk. Weinig CAM hulpverleners zijn in staat om zonder emotionele vertroebelingen hun drijfveer te verwoorden. Erg goed gedaan. Ik ben zelf huisarts en werk vanuit een evidence-based achtergrond. Ik ben het absoluut met je eens dat er in deze discussie blind gestaard wordt op de gouden dubbel-blind standaard. Maar helaas is het (nog) niet zover dat we de holistische effecten van een interventie kunnen meten zonder allerlei onderzoeksbeperkingen, maar wie weet komt dat ooit nog eens. We moeten niet vergeten dat de wetenschap een dynamisch en zelfregulerend iets is en nooit stilstaat. Als huisarts heb ik… Lees verder »

Sabina van Tienen
18 april 2017 7:37 pm

Met veel interesse dit stuk gelezen. Uiteraard draait het om de persoonlijke significante resultaten van mensen. Het vertellen aan patiënten dat er nog geen wetenschappelijk bewijs is wordt met een goede uitleg prima aangenomen. Leuk en informatief geschreven ook Willem.

trackback

[…] In feite is er slechts één geneeskunde, namelijk de geneeskunde die het beste uit alle geneeswijzen verenigd ten dienste van de patiënt. Soms is iemand liever onwetenschappelijk genezen dan wetenschappelijk bewezen. Want veel alternatieve geneeswijzen zijn zeker niet zinloos. […]

trackback

[…] de patiënt. Soms is iemand liever onwetenschappelijk genezen dan wetenschappelijk bewezen. Want veel alternatieve geneeswijzen zijn zeker niet zinloos. Dit blog delen:FacebookTwitterLinkedinGoogleplus […]