Oxycodon en de zachte heelmeesters

Dit artikel schreef ik in september als column voor het najaarsnummer van het tijdschrift ‘Therapeut, Coach en Counselor’.

Afgelopen zomer las ik op nu.nl dat tussen 2013 en 2017 het aantal doden ten gevolge van een overdosis opiaten vijftig procent is gestegen. In de meeste gevallen ging het om gebruikers van oxycodon, vertelde het bericht. Schokkend nieuws natuurlijk maar eerlijk gezegd verbaasde het me niet. Het was al bekend dat artsen deze middelen steeds vaker voorschrijven, waardoor steeds meer mensen ze gebruiken. In reactie op dit nieuws vertelde Bruno Bruins, de minister van medische zorg en sport, dat hij Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM) opdracht heeft gegeven een taakgroep voor te zitten die het gebruik van zware pijnstillers onder de loep moet nemen. Maar het is inmiddels toch wel duidelijk wat de oorzaken van dit probleem zijn?

Statistiek

De effectiviteit van middelen zoals oxycodon is met behulp van klinisch onderzoek eenvoudig en overtuigend te bewijzen. Als je dit middel vergelijkt met een placebo, zullen de mensen in de oxycodon-groep statistisch vast en zeker minder pijn ervaren dan de mensen in de placebogroep. Het voorschrijven van deze middelen is dus keurig evidence based waardoor artsen het idee krijgen dat het een verantwoorde keuze is voor hun patiënten. De vraag of het middel de patiënt ook werkelijk helpt, wordt niet gesteld. Die vraag is namelijk niet te beantwoorden met behulp van de in onze gezondheidszorg allesbepalende statistiek. De overheersing van de grote getallen en statistiek is ten koste gegaan van persoonlijke zorg. Bovendien is de tijd die nodig is voor persoonlijke zorg tegenwoordig een schaars goed in de reguliere gezondheidszorg.

Verdienmodel

Voor de farmaceutische industrie is pijnbestrijding een fantastisch verdienmodel. We weten allang dat deze bedrijfstak niet wakker ligt van een paar doden meer of minder, zolang de winst en de waarde van de aandelen maar stijgen. Wanneer de speelruimte van de farmaceutische industrie niet drastisch ingeperkt wordt, zullen deze problemen blijven bestaan.

Heelmeesters

Het grote onderliggende probleem is de onvolledige manier waarop de geneeskunde denkt over ziekte en pijn. Al eeuwenlang worden ziekte en pijn benaderd als vijanden die met alle mogelijke middelen bestreden moeten worden. ‘Zachte heelmeesters maken stinkende wonden’, zegt het spreekwoord. Maar de oxycodon-crisis is het resultaat van de harde heelmeester. Er is dringend behoefte aan zachte heelmeesters, die weer werkelijk ‘helen’. Artsen die begrijpen dat je geen lichaam hebt, maar dat je dit lichaam bent. Dokters die pijn niet alleen bestrijden, maar haar ook verzachten en die je aan moedigen met geduld je pijn te ontmoeten en te ontvangen. Therapeuten die helpen in de pijn te ontspannen en die luisteren, troosten en inzicht geven.  De kennis die in de alternatieve gezondheidszorg voor handen is, zou hierbij een grote rol kunnen spelen.

Symptoombestrijding

Welke aanbevelingen de taakgroep van minister Bruins zal doen is bijna net zo voorspelbaar als de stijging van het aantal oxycodon-incidenten. De richtlijnen zullen worden aangepast en zowel artsen als patiënten zullen beter geïnformeerd worden over de risico’s van oxycodon-gebruik. Misschien komt er zelfs een landelijke campagne. Maar de werkelijke problemen zullen onaangeroerd blijven. Waarschijnlijk zal het aantal incidenten wel dalen*, maar tegen die tijd introduceert de farmaceutische industrie gewoon weer een nieuw ‘bewezen effectief’ en afhankelijk makend middel. Het hele circus begint dan weer van voren af aan. Minister Bruins lijkt met zijn taakgroep op een arts die keurig de richtlijnen volgt en de symptomen onderdrukt, maar zijn ogen sluit voor de werkelijke problemen van de patiënt. Er is een minister nodig die begrijpt dat er een ingrijpende koerswijziging nodig is in de zorg en die de moed heeft om dat te zeggen. Tot die tijd mogen wij als zachte heelmeesters best iets harder van ons laten horen. Ons werk is belangrijk en onze stem is dat ook!

* Inmiddels is duidelijk geworden dat door aanpassing van de richtlijnen het gebruik van oxycodon in Nederland inderdaad licht gedaald is.

Als je dit artikel waardeert, kun je je abonneren op mijn blog.  Je kunt ook op de hoogte blijven door me te volgen op Facebook

Subscribe
Aanmelden voor:
guest

1 Reactie
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Tim de Roos
Tim de Roos
28 oktober 2019 11:11 am

” De vraag of het middel de patiënt ook werkelijk helpt, wordt niet gesteld.”

De spijker op z’n kop. Dank Willem!