De kracht van oogcontact; ontspannen doe je niet alleen

Wanneer we een manier zoeken om stress te verminderen, denken we vaak automatisch aan dingen die we alleen doen, zoals ontspanningsoefeningen, meditatie, mindfulness, ademhalingsoefeningen, yoga of een wandeling in de natuur. Om te ontspannen trekken we ons vaak terug. Hoe waardevol die methodes ook zijn, we vergeten dan dat spanning niet alleen een probleem van het individu is. 

Een sociaal wezen

Onze maatschappij wordt steeds individualistischer: jóúw verantwoordelijkheden, jouw prestaties, carrière, bezit, verantwoordelijkheden en persoonlijke groei en ontwikkeling staan centraal. Het gaat veel minder vaak over ons, of over jou als lid van een gemeenschap. In zo’n individualistische maatschappij vormt stress een steeds groter probleem. Die leidt tot burn-outs, depressiviteit, angst, slapeloosheid, verslavingen, relatieproblemen en conflicten. De mens is een sociaal wezen met een grote behoefte aan contact. Verlies aan contact speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van die enorme hoeveelheid stress. Mensen vormen als ze verbindingen met elkaar aangaan samen een sterk en veerkrachtig maatschappelijk weefsel dat schokken kan opvangen en waardoor het individu zich veilig voelt. Maar in onze gefragmenteerde maatschappij komt het steeds meer op jou aan; je mag niet vallen. Dat zorgt voor voortdurende spanning en stress.

Zonder contact geen ontspanning

Is het niet vreemd dat wanneer de individualistische maatschappij een belangrijke oorzaak van onze stress is, we de oplossing van dat probleem meestal alleen in onszelf zoeken? We hebben behoefte aan contact! Zonder contact is ontspanning in feite niet mogelijk. Een manier om contact te maken waarmee we snel en moeiteloos de muurtjes passeren die we uit zelfbescherming om ons heen hebben opgetrokken, is oogcontact maken. In het volgende filmpje zie je wat het mensen bij mensen teweegbrengt als ze elkaar simpelweg vier minuten onafgebroken aankijken.

Neurotransmitters

Oogcontact heelt en herstelt relaties en daardoor heelt en ontspant het jou als individu. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat oogcontact leidt tot een verhoogde afgifte van oxytocine. Deze stof, die ook wel knuffelhormoon genoemd wordt, remt stress en angst en heeft een antidepressieve werking. Oxytocine stimuleert bovendien delen van de hersenen die verband houden met empathie en vertrouwen. Oogcontact stimuleert verder de afgifte van dopamine in je hersenen. Dopamine is een neurotransmitter die onder andere een gelukkig en ontspannen gevoel geeft. Door stress daalt de hoeveelheid dopamine in de hersenen. De afgifte van dopamine hangt samen met beloningsmechanismen in de hersenen die gestimuleerd worden wanneer je sport, seks hebt, maar ook wanneer je gamet, suiker eet of drank of drugs gebruikt. We hebben beloning nodig om te kunnen ontspannen, en als we die niet op een gezonde manier krijgen, grijpt ons systeem naar ongezonde manieren. Zo ontstaan verslavingen. Zou het zo kunnen zijn dat menselijk contact, het voelen van verbinding en je geaccepteerd weten, een krachtige en onmisbare beloning voor ons is? Het lijkt me eigenlijk niet meer dan logisch.

Een gezondere maatschappij

‘All you need is love’ zongen The Beatles al. Vijftig jaar later maakt neurofysiologisch onderzoek duidelijk dat ze gelijk hadden. Want oogcontact helpt niet alleen onszelf en onze relaties gezonder te maken, het kan ook helpen de maatschappij gezonder te maken. Niet alleen het individu leidt aan stress en spanning, dat geldt ook voor de maatschappij als geheel. Er bestaan steeds meer spanningen tussen verschillende bevolkingsgroepen en ook de spanningen tussen mensen met verschillende opvattingen en meningen lopen steeds verder op. In het volgende filmpje kun je zien hoe oogcontact in minder dan vijf minuten bruggen slaat tussen mensen met een verschillende huidskleur, religie en nationaliteit.

Twintig seconden

Dus ga eens niet op je yogamat liggen, trek er eens niet op uit voor een wandeling, maar pak twee stoelen en kijk je geliefde, je vriendin, je geliefde, je kind, zus of collega eens rustig en aandachtig in de ogen. Verbeter de wereld en begin bij elkaar! Is vier minuten te lang voor je? Doe het dan één of twee minuten. Nog te lang? Nog korter mag ook. Uit eigen ervaring weet ik dat dagelijks een seconde of twintig al een duidelijk positief effect op je relatie kan hebben.  Ik lees graag wat jouw ervaringen en gedachten over dit onderwerp zijn.

Als je dit artikel waardeert, kun je je abonneren op mijn blog.  Je kunt ook op de hoogte blijven door me te volgen op Facebook.